EMERYTURY EUROPEJSKIE

ŚWIADCZENIA EMERYTALNO-RENTOWE PODLEGAJĄCE KOORDYNACJI UNIJNEJ W STOSUNKACH POLSKO-WŁOSKICH
DZIEŃ PORADNICTWA ZUS I NFZ WE WŁOSZECH
ANKONA 15 PAŹDZIERNIK 2016

Spotkanie informacyjne i poradnictwo w zakresie koordynacji zabezpieczeń społecznych przeprowadzone przez pracowników Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Narodowego Funduszu zdrowia odbyło się z inicjatywy Konsulatu Honorowego RP w Ankonie w dniu 15 października 2016r. Poradnictwo skierowane było do Polaków mieszkających i pracujących we Włoszech i w pozostałych krajach Unii Europejskiej.

Źródło: Materiały udostępnione przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych I Oddział w Łodzi, Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych, ul. Zamenhofa 2  90-431 Łódź
Fax: + 48 ( 42 ) 638-24-59   e-mail : WRUM.Lodz@zus.pl 

Program 

spotkania z zakresu ubezpieczeń społecznych objął m.in. następujące zagadnienia:

1.    Normy prawne.

2.    Podstawowe zasady koordynacji zabezpieczeń społecznych w UE.

3. Zasady składania wniosków o świadczenia emerytalno-rentowe z ZUS przyznawane z zastosowaniem przepisów o unijnej koordynacji.

4.    Polskie świadczenia emerytalno-rentowe objęte unijną koordynacją.

5.    Przedstawianie wniosków oraz ustalanie prawa i obliczanie wysokości emerytur i rent podlegających koordynacji unijnej

6. Zasady składania wniosków o świadczenia emerytalno-rentowe z ZUS przyznawane z zastosowaniem przepisów o unijnej koordynacji

7.    Wypłata emerytury.

Normy prawne
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 i nr 987/2009 regulujące zasady koordynacji systemów zabezpieczeń społecznych w Unii Europejskiej weszły w życie w Polsce w dniu 1 maja 2010r.

Podstawowe zasady koordynacji zabezpieczeń społecznych w UE

Rozporządzenie zawiera podstawowe zasady koordynacji unijnej w sprawach zabezpieczeń społecznych:
1. Zasada równego traktowania -   Zgodnie z tą zasadą obywatele państw członkowskich, do których mają zastosowanie postanowienia rozporządzeń wspólnotowych, podlegają obowiązkom i korzystają z praw wynikających z ustawodawstwa każdego państwa członkowskiego na tych samych warunkach co obywatele tego państwa.

Stosowanie tej zasady oznacza, że polski obywatel ubiegający się o emeryturę  z tytułu ubezpieczenia  we Włoszech – musi być traktowany przez instytucję włoską w postępowaniu emerytalnym tak samo jak obywatele Włoch.

2. Zasada sumowania okresów ubezpieczenia i zamieszkania: Zgodnie z tą zasadą, przy ustalaniu prawa i obliczaniu wysokości emerytur i rent przysługujących na podstawie ustawodawstwa jednego państwa członkowskiego uwzględniane są okresy ubezpieczenia (pracy) lub okresy zamieszkania przebyte w innych krajach członkowskich UE/EOG.

3. Zasada zachowania praw nabytych i eksportu świadczeń

W myśl tej zasady emerytury i renty nabyte na podstawie ustawodawstwa jednego lub kilku państw członkowskich nie mogą zostać obniżone, zmienione, zawieszone lub uchylone
z tego powodu, że osoba uprawniona do tych świadczeń przebywa lub ma miejsce zamieszkania na terenie innego państwa członkowskiego. 

Z zasadą zachowania praw nabytych związana jest zasada transferu świadczeń, zgodnie
z którą emerytury i renty przysługujące z instytucji ubezpieczeniowej danego państwa osobom uprawnionym, zamieszkałym w innym państwie członkowskim, mogą być przekazywane do państwa zamieszkania świadczeniobiorcy.

4. zasada zrównania zdarzeń objętych ochroną

Zgodnie z tą zasadą instytucje ubezpieczeniowe każdego państwa członkowskiego są zobowiązane do uwzględniania określonych zdarzeń i okoliczności warunkujących przyznanie świadczeń (np. wypadek przy pracy, w drodze do lub z pracy,  choroba zawodowa, śmierć ubezpieczonego), także wtedy, gdy zdarzenia te wystąpiły na terytorium innego państwa członkowskiego

Zakres zastosowania Rozporządzenia w UE

Rozporządzenie dotyczy wszystkich tradycyjnych gałęzi zabezpieczeń społecznych, a w szczególności:
- choroby,
- macierzyństwa i ojcostwa,
- emerytur,
- świadczeń przedemerytalnych i rent inwalidzkich,
- świadczeń w przypadku śmierci członka rodziny oraz zasiłków pogrzebowych,
- bezrobocia,
- rent rodzinnych,
- świadczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.

Odbiorcy mają zagwarantowane wypłaty świadczeń, pokrycie wydatków na leczenie oraz zasiłków rodzinnych także w przypadku przemieszczania się do innych krajów UE.

Polskie świadczenia emerytalno-rentowe objęte unijną koordynacją

Spośród polskich świadczeń emerytalno-rentowych realizowanych przez ZUS, koordynacji unijnej podlegają:
- emerytura,
- renta z tytułu niezdolności do pracy (w tym z ubezpieczenia wypadkowego),
- renta rodzinna (w tym z ubezpieczenia wypadkowego),
- dodatek pielęgnacyjny, dodatek do renty rodzinnej dla sieroty zupełnej oraz zasiłek pogrzebowy,
-świadczenia przedemerytalne.

Odbiorcy :

Beneficjentami  koordynacji zabezpieczeń społecznych w UE są:

- obywatele państw UE oraz Islandii, Księstwa Liechtenstein, Norwegii i Szwajcarii i ich członkowie rodzin, którzy byli lub są ubezpieczeni w jednym z tych krajów,

- bezpaństwowcy, uchodźcy oraz ich członkowie rodzin przebywający w jednym z państw UE oraz Islandii, Księstwa Liechtenstein, Norwegii i Szwajcarii, którzy byli lub są ubezpieczeni w jednym z tych krajów,

- obywatele państw spoza UE oraz członkowie ich rodzin, przebywający legalnie w jednym z państw UE,  także wtedy, gdy przemieszczają się w ramach krajów UE.

Przedstawianie wniosków oraz ustalanie prawa i obliczanie wysokości emerytur i rent podlegających koordynacji unijnej:

- Osoba, która była ubezpieczona (pracowała) w różnych państwach członkowskich np.
w Polsce i we Włoszech może ubiegać się o przyznanie emerytury lub renty jednocześnie z każdego z tych państw.

- Świadczenia ustalane są równolegle przez instytucje ubezpieczeniowe w każdym z państw, w których osoba  była ubezpieczona.

- W każdym z tych państw muszą być jednak spełnione wszystkie warunki wymagane do nabycia uprawnień. Warunki dotyczące wymaganego stażu ubezpieczeniowego mogą być spełnione po zsumowaniu okresów ubezpieczenia przebytych w dwóch lub więcej państw członkowskich

- Złożenie wniosku w instytucji jednego z państw wystarcza, aby wszczęte zostały postępowania o przyznanie świadczeń we wszystkich państwach, w których zainteresowany był ubezpieczony. Data złożenia wniosku w instytucji danego państwa jest wiążąca dla wszystkich instytucji ustalających uprawnienia.

Zasady składania wniosków o świadczenia emerytalno-rentowe z ZUS przyznawane z zastosowaniem przepisów o unijnej koordynacji
Wnioskodawca zamieszkały we Włoszech

- Wniosek o przyznanie emerytury lub renty na podstawie okresów ubezpieczenia przebytych w Polsce i we Włoszech wnioskodawca zamieszkały we Włoszech składa w Oddziale Regionalnym  włoskiej  instytucji ubezpieczeniowej w miejscu zamieszkania we Włoszech.

- Wniosek kompletowany  według zasad  i na formularzach obowiązujących we Włoszech

- Instytucja włoska rozpatruje wniosek o świadczenia włoskie oraz przekazuje do ZUS – do Wydziału Realizacji Umów Międzynarodowych w I Oddziale w Łodzi – do rozpatrzenia - wniosek o świadczenia polskie.

Wniosek złożony w instytucji jednego z państw członkowskich, uważa się za wniosek o przyznanie tych świadczeń złożony w instytucjach wszystkich państw członkowskich, w których przebyte zostały okresy ubezpieczenia.

Osoba zainteresowana emeryturą z kilku państw członkowskich nie składa więc kilku oddzielnych wniosków o przyznanie świadczeń w instytucjach różnych państw, lecz jeden wniosek do instytucji jednego państwa ( państwa  zamieszkania[1]). Wniosek ten jest wiążący dla wszystkich instytucji, w których zainteresowany był ubezpieczony.

Składanie wniosku we włoskiej instytucji ubezpieczeniowej

Do wniosku składanego za pośrednictwem włoskiej instytucji należy załączyć oryginały lub uwierzytelnione kopie dokumentów potwierdzających okresy zatrudnienia przebyte na terenie Polski oraz tzw. okresy nieskładkowe uwzględniane przy ustalaniu prawa i obliczaniu wysokości polskich świadczeń.

Potwierdzenia za zgodność z oryginałem może dokonać  pracownik włoskiej instytucji ubezpieczeniowej, notariusz lub upoważniony pracownik ambasady lub konsulatu. 

Zasady składania wniosków o świadczenia emerytalno – rentowe z ZUS przyznawane z zastosowaniem przepisów o unijnej koordynacji
Wnioskodawca zamieszkały w Polsce:

Wniosek o przyznanie emerytury lub renty na podstawie okresów ubezpieczenia przebytych w Polsce i we Włoszech wnioskodawca zamieszkały w Polsce  składa do Wydziału Realizacji Umów Międzynarodowych w I Oddziale w Łodzi. Możliwe jest również złożenie wniosku w oddziale ZUS miejsca zamieszkania wnioskodawcy, który przekaże wniosek do rozpatrzenia do I Oddziału w Łodzi

Kiedy wniosek o polskie świadczenia emerytalno-rentowe podlega rozpatrzeniu przez ZUS z zastosowaniem przepisów o unijnej koordynacji

ZUS jest właściwy do rozpatrzenia wniosku o świadczenia emerytalno-rentowe z zastosowaniem przepisów o unijnej koordynacji w odniesieniu do osób, które były pracownikami lub prowadzącymi pozarolniczą działalność na własny rachunek.

Rolnicy – do rozpatrzenia wniosków  właściwy jest KRUS

Placówka Terenowa KRUS w Nowym Sączu
ul. Młyńska 8    33-300 Nowy Sącz

tel. +48 (18) 440 73 03 do 07
fax: +48 (18) 440 72 98
mail: nowysacz(at)krus.gov.pl

Służby mundurowe – do rozpatrzenia wniosków właściwe są organy rentowe służb mundurowych

Jednostka organizacyjna ZUS wyznaczona przez Prezesa Zakładu do rozpatrywania wniosków o emeryturę lub rentę  podlegającą koordynacji wspólnotowej
w stosunkach polsko-włoskich

Zakład Ubezpieczeń Społecznych
I Oddział   w Łodzi
Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych
ul. Zamenhofa 2  90-431 Łódź
Fax: + 48 ( 42 ) 638-24-59  
e-mail : WRUM.Lodz@zus.pl

Jednostka ta jest właściwa w odniesieniu do:

- osób posiadających wyłącznie polskie okresy ubezpieczenia, zamieszkałych we Włoszech
oraz 
- osób posiadających łączone okresy ubezpieczenia polskie i zagraniczne, w tym ostatnio przebyte w następujących państwach: we Włoszech, niezależnie od państwa ich zamieszkania.

Gdzie szukać dokumentów:
- u pracodawców lub ich następców prawnych,
- w archiwach lokalnych,

Archiwum Państwowe w Milanówku
ul. Stefana Okrzei 1
05-822 Milanówek
tel. 0048 22 6356822
Dokumentacja osobowa, płacowa,
informacja gdzie szukać dokumentów

- baza zlikwidowanych zakładów pracy na stronie internetowej ZUS www.zus.pl

Wypłata emerytury

Zgodnie z art. 103 a ustawy emerytalnej „Prawo do emerytury ulega zawieszeniu bez względu na wysokość przychodu uzyskiwanego przez emeryta z tytułu zatrudnienia kontynuowanego bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury , ustalonym w decyzji organu rentowego”.

- Wypłata emerytury uzależniona jest od rozwiązania umowy o pracę.
- Przepis ten nie dotyczy osób prowadzących działalność na własny rachunek.

Przekazywanie (transfer) emerytury lub renty z ZUS do państwa zamieszkania

- Emerytury i renty przysługujące z instytucji ubezpieczeniowej danego państwa osobom uprawnionym, zamieszkałym w innym państwie członkowskim, mogą być - na wniosek zainteresowanego - przekazywane do jego państwa zamieszkania.

- Przekazywanie przez ZUS polskich emerytur i rent osobom zamieszkałym we Włoszech realizowane jest bezpośrednio drogą bankową 

- Wypłata polskich emerytur i rent odbywa się w terminach miesięcznych, w dniu ustalonym  w decyzji organu rentowego jako termin płatności świadczeń.

- Za dzień wypłaty polskich świadczeń emerytalno-rentowych przekazywanych  za granicę do państwa członkowskiego, uważa się dzień przekazania należności do banku 

 

Wszelkich informacji dotyczących koordynacji świadczeń społecznych w UE udziela

Zakład Ubezpieczeń Społecznych
I Oddział   w Łodzi
Wydział Realizacji Umów Międzynarodowych
ul. Zamenhofa 2  90-431 Łódź
Fax: + 48 ( 42 ) 638-24-59   e-mail : WRUM.Lodz@zus.pl

---

[1] Miejsce zamieszkania: zgodnie z przepisami polskimi, art.25 k.c. stanowi, iż miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu. 

Le informazioni in italiano: 

pensioni in UE

Informacje w języku polskim: 
emerytury w UE

Opracowanie: Anna Czerwińska, absolwentka Ekonomii w Wyższej Szkole Ekonomii i Innowacji w Lublinie oraz na Uniwersytecie „Carlo Bo” w Urbino, wpisana na listę tłumaczy przy Izbie Handlowej w Maceracie we Włoszech, email: czerwinska.italy@gmail.com
www.firmissima.com

Autorka dokłada wszelkich starań, aby zawarte w tym miejscu dane były rzetelne, wyczerpujące i aktualne jednak mają one charakter wyłącznie informacyjny i nie mogą stanowić podstawy do jakichkolwiek roszczeń. 

Servizi per le imprese fra Italia e Polonia

Usługi dla biznesu w Polsce i we Włoszech